ประวัติความเป็นมาของบัณฑิตวิทยาลัย
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ได้รับการจัดตั้งขึ้นมาโดยอาศัยแนวปฏิบัติตามความในคำสั่งมหาเถรสมาคม เรื่องการศึกษาของมหาวิทยาลัยสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๑๒ ข้อ ๕ (๒) ว่าด้วยการพิจารณา จัดตั้ง ยุบ รวม และเลิกล้ม คณะ วิทยาลัย บัณฑิตวิทยาลัย ภาควิชา และหรือส่วนงานที่เรียกชื่ออย่างอื่นในมหาวิทยาลัยและข้อ ๗ ความว่า “ถ้าเป็นการสมควรมหาวิทยาลัยสงฆ์ ทั้งสองแห่งจะร่วมกันจัดการศึกษาขั้นบัณฑิตวิทยาลัยอีกส่วนหนึ่ง โดยอนุมัติของสภามหาวิทยาลัยของคณะสงฆ์ ก็ได้”
ด้วยเหตุนี้ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย จึงมีประกาศที่ ๖๕ / ๒๕๒๙ ลงวันที่ ๑๔ กันยายน พ.ศ. ๒๕๒๙ แต่งตั้งคณะกรรมการขึ้น เพื่อดำเนินการยกร่างโครงการบัณฑิตวิทยาลัยและหลักสูตรปริญญาโท ประกอบด้วย
๑. พระเมธีสุทธิพงศ์ ประธานกรรมการ
๒. พระมหาณรงค์ จิตฺตโสภโณ กรรมการ
๓. พระมหาทองสูรย์ สุริยโชโต กรรมการ
๔. พระมหาจรรยา ชินวํโส กรรมการ
๕. พระมหาประยูร ธมฺมจิตฺโต กรรมการ
๖. นายจำนงค์ ทองประเสริฐ กรรมการ
๗. รศ.ดร. จำลอง สารพัดนึก กรรมการ
๘. รศ. เสฐียรพงษ์ วรรณปก กรรมการ
๙. ดร. ชาย โพธิสิตา กรรมการ
๑๐. ดร. จินดา จันทร์แก้ว กรรมการ
๑๑. นายสุชาติ เมืองแก้ว กรรมการ
คณะกรรมการชุดนี้ได้ประชุมติดต่อกันทุกสัปดาห์เป็นเวลา ๖ เดือน จึงยกร่างโครงการบัณฑิตวิทยาลัยและหลักสูตรปริญญาโทได้สำเร็จ คณะกรรมการได้ยกร่างเฉพาะหลักสูตรคณะพุทธศาสตร์ ๔ ภาควิชา คือ ภาควิชาบาลี ภาควิชาพระพุทธศาสนา ภาควิชาปรัชญา และภาควิชาศาสนา สภามหาวิทยาลัยให้ความเห็นชอบต่อโครงการบัณฑิตวิทยาลัย และอนุมัติให้ใช้หลักสูตรปริญญาโท ในคราวประชุมครั้งที่ ๒/๒๕๓๐ เมื่อวันที่ ๗ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๐ ต่อมา มหาวิทยาลัยได้ประกาศใช้ข้อบังคับมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ว่าด้วยการศึกษาระดับปริญญาโท พุทธศักราช ๒๕๓๐ เมื่อวันที่ ๒๕ กันยายน พ.ศ. ๒๕๓๐ เมื่อพร้อมแล้ว มหาวิทยาลัยจึงออกประกาศตั้งบัณฑิตวิทยาลัยตามประกาศมหาวิทยาลัยที่ ๔/๒๕๓๑ ลงวันที่ ๒๓ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๑
ประกาศมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์
ที่ ๔/๒๕๓๑
เรื่อง ตั้งบัณฑิตวิทยาลัย
********
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยได้เปิดดำเนินการศึกษาตามพระราชปรารภของพระบาทสมเด็จพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งแต่วันที่ ๑๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๙๐ มาจนถึงบัดนี้เป็นเวลา ๔๐ ปีแล้ว มีผู้สำเร็จการศึกษาชั้นปริญญาตรี ๓๕ รุ่น มีนิสิตเพิ่มมากกว่า ๑,๐๐๐ รูป ผู้สำเร็จการศึกษาแล้วต้องไปศึกษาต่อในระดับปริญญาโท และปริญญาเอกในต่างประเทศ ก่อให้เกิดความยากลำบากนานาประการเพราะทางมหาวิทยาลัยยังมิได้เปิด ดำเนินการศึกษาในระดับปริญญาโทและปริญญาเอกเนื่องด้วยความไม่พร้อมบางประการ
บัดนี้ ถึงเวลาอันสมควรที่จะต้องเปิดการศึกษาระดับปริญญาโทและปริญญาเอกเพื่อพัฒนาการศึกษาและอำนวยความสะดวกแก่พระภิกษุสามเณรผู้ใคร่ที่จะศึกษาในระดับสูงขึ้นไป อาศัยอำนาจตามความในข้อ ๕ (๒) แห่งคำสั่งมหาเถรสมาคม เรื่องการศึกษาของมหาวิทยาลัยสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๑๒ โดยความเห็นชอบของ สภามหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ในการประชุมครั้งที่ ๑/๒๕๓๑ เมื่อวันที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๓๑ ที่ประชุมมีมติเป็นเอกฉันท์ ให้จัดตั้งบัณฑิตวิทยาลัยในมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยในพระบรมราชูปถัมภ์ จึงประกาศให้ทราบทั่วกัน
ทั้งนี้ ตั้งแต่วันประกาศนี้เป็นต้นไป
ประกาศ ณ วันที่ ๒๓ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๑
(สมเด็จพระพุฒาจารย์)
สภานายกมหาวิทยาลัย
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์
